image

Een zweefbrug, zweefveer of zweefpont (ook: gondelbrug) is een bewegende brug, waarbij een deel van het wegdek in horizontale richting heen en weer beweegt. De brug bestaat uit een groot portaal over de te overspannen rivier, waar kruisend scheepvaartverkeer gemakkelijk onderdoor kan passeren. Aan het portaal is met vaste kabels een gondel verbonden, die tussen de beide oevers heen en weer gaat en op die manier voertuigen en personen van de ene oever naar de andere brengt. De gondel zelf zweeft iets boven het water, maar raakt het water niet. De vervoerscapaciteit van een zweefbrug is te vergelijken met die van een rivierpont met hooguit 10 personenauto's.

De eerste zweefbrug is gebouwd in Portugalete (Spanje) in 1893. Het ontwerp was van Ferdinand Arnodin.

Zweefbruggen zijn vooral gebouwd op locaties waar het onwerkbaar leek om het enorme zandlichaam aan te leggen dat nodig was voor het bouwen van een brug met een doorvaarthoogte die hoog genoeg was voor het scheepvaartverkeer en waar een veerboot niet mogelijk of onpraktisch was door bijvoorbeeld getijdenbewegingen. Door de massale opkomst van de auto, gecombineerd met de beperkte capaciteit van de zweefbrug, zijn er niet al te veel van gebouwd.

Een van de grootste nog in gebruik zijnde zweefbruggen staat in Middlesbrough, aan de Noordzeekust van Engeland. Deze Tees Transporter Bridge overspant de rivier de Tees.

Chronologisch overzicht van alle gebouwde zweefbruggen.

plaats

rivier / water

land

bouw
jaar      

ontwerper(s)

type

vrije over-spanning
(m)

max.
hoogte
(m)

door-vaart
hoogte
(m)

bijzonderheden

Portugalete

Nervion

Spanje

1893

F. Arnodin

+

A. Palacio

1a

160

61

45

in gebruik; Puente Vizcaya; deels verwoest in 1937 tijdens Spaanse burgeroorlog; hersteld in 1943; platform vernieuwd in 1964; gerenoveerd in 1999

Bizerte

kanaal tussen Meer van Bizerte en Middellandse Zee

Tunesië

1898

F. Arnodin

1b

109

?

47

Franse marinebasis; gedemonteerd in 1907, daarna herbouwd in 1909 in Brest

Rouen

Seine

Frankrijk

1899

F. Arnodin

1b

143

67

50

opgeblazen in 1940 door het Franse leger

Rochefort

Charente

Frankrijk

1900

F. Arnodin

1b

140

66

50

in 1933 vakwerkliggers vervangen door vollewand­liggers; gesloten vanaf 1967; in 1976 ‘monument historique’; na restauratie in 1995 weer in gebruik

Nantes

Loire

Frankrijk

1903

F. Arnodin

2

141

76

50

afgebroken in 1957

Duluth

Duluth Ship Canal

USA

1905

T.F. McGilvray

4a

120

57

41

in 1929 omgebouwd tot hefbrug

Marseille

Vieux Port

Frankrijk

1905

F. Arnodin

2

165

87

51

opgeblazen in 1944; definitief gesloopt in 1945

Widnes
/Runcorn

Mersey en Manchester Ship Canal

Engeland

1905

J.J. Webster + J.T. Wood

1a

305

55

25

afgebroken in 1961

Warrington

Mersey

Engeland

1905

?

?

±60

?

?

gebruikt door Joseph Crosfield & Sons (zeepfabriek en chemische fabriek) voor transport grondstoffen

Newport

Usk

Wales

1906

F. Arnodin

1b

210

74

54

in 1985 gesloten; na renovatie in 1995 weer in gebruik

Brest

marine-haven

Frankrijk

1909

F. Arnodin

1b

109

?

47

zie ook Bizerte; beschadigd in 1944; afgebroken in 1947

Osten

Oste

Duitsland

1909

MAN Werk

4b

80

33

25

in gebruik (op verzoek) voor langzaam verkeer; aangemerkt als ‘technisches Baudenkmal’

Kiel

Kaiserlichen Werft

Duitsland

1910

?

1a

118

?

57

beschadigd in de Eerste Wereldoorlog; niet meer in gebruik na 1914; afgebroken in 1923

Middlesbrough

Tees

Engeland

1911

G.C. Imbault

3

143

69

49

in gebruik

Rendsburg

Noord-Oostzee-kanaal

Duitsland

1913

F. Voss

5

140

69

42

in gebruik; stalen spoorbrug (primaire functie) met platform; aangemerkt als ‘technisches Baudenkmal’

Buenos Aires

Riachuelo

Argentinië

1913

GHH Oberhausen

4a

68

48

42

Puente Presidente Luis Sáenz Peña

Buenos Aires

Riachuelo

Argentinië

1914

?

4a

78

53

44

Puente transbordador Nicolás Avellaneda; niet meer in gebruik; plannen voor restauratie

Buenos Aires

Riachuelo

Argentinië

1915

GHH Oberhausen

4a

68

48

42

Puente Capitán General Justo José de Urquiza

Rio de Janeiro

?

Brazilië

1915

?

1a

171

?

20

Puente Alex andrino de Alencar

Warrington

Mersey

Engeland

1916

W.H. Hunter

4a

61

?

23

gebruikt voor treinen; buiten gebruik ca. 1965; nu ‘listed monument’

Maarssen

Amsterdam-Rijnkanaal

Nederland

1938

?

5

?

?

?

aangebracht onder bestaande verkeersbrug; verwijderd in 1959

Buenos Aires

Riachuelo

Argentinië

1940

?

5

65

?

21

Puente transbordador Nicolás Avellaneda; hangt aan hefbaar gedeelte van verkeersbrug; in 1975 gerenoveerd; niet meer in gebruik

Londen

Royal Victoria Dock

Engeland

1999

Liftschutz Davidson

3

130

45

15

In 1999 geopend als loopbrug zonder platform; wordt in latere fase aangebracht; alle voorzieningen wel aanwezig